0
Futbolun ırkçılıkla başı dertte
Avrupa futboluna ırkçılığın kara gölgesi düştü. İngiltere, İspanya ve İtalya’da Afrika kökenli futbolculara yapılan ırkçı saldırılar ürkütücü boyuta ulaştı. Avrupa statlarında Afrikalı futbolculara maç esnasında muz atılıyor, maymun sesleri çıkartılıyor.
Dünyada en çok izlenen spor dalı olan futbol, şimdi ırkçılık belası ile yüz yüze. Avrupa'da başta İngiltere ve İtalya olmak üzere birçok ülkede, yabancı futbolcular sırf renkleri nedeniyle rakip taraftarlarca küçültücü sözlere maruz kalıyorlar. Eski sömürgelerinden dolayı yoğun bir Asyalı ve Afrikalı nüfusu barındıran İngiltere, futbolda ırkçılık problemini ciddi olarak yaşayan ülkelerden. 1970'lerin sonlarında İngiltere Premier Ligi'nde ilk siyahi futbolcular top oynamaya başladığında, tribünlerden çıkan maymun sesleri yaklaşan tehlikenin işaretleriydi. 1980'de Viv Anderson, İngiltere Milli Takımı'nın formasını giyen ilk siyahî futbolcu oldu. Siyahî futbolcunun bu başarısı, ırkçı grupları daha da çileden çıkardı.
Leeds United'ın en parlak zamanında iki Leeds United'lı oyuncu, Lee Bowyer ve Jonathan Woodgate, ırkçı bir saldırıya karıştılar. İngiltere Milli Takımı'nda da oynayan bu iki oyuncunun, Asyalı öğrenci Sarfraz Najeib'i öldüresiye dövmeleri Ada'da günlerce konuşulmuştu. İşin bir diğer ilginç tarafı, bu oyunculardan Le Bowyer'ın şu an Emre Belözoğlu ile birlikte Newcastle formasını giyerken, Jonathan Woodgate'nin de dünya devi Real Madrid'de oynaması belki de bu isimlere yaptıklarının ödül olarak karşılığı şeklinde geri döndü.
İngiltere'nin dünyadaki imajina zarar veren bu görüntü, 1993'te başlayan "ırkçılığı futboldan kovalım" kampanyası ile yeni bir boyut kazandı. İngiltere Futbol Federasyonu (FA)'nun başlattığı bu kampanya 10'uncu senesini doldurdu. Ada'da bu kampanyayı yürüten örgütün sorumlusu Leon Mann, ayrımcılığa karşı çok çalıştıklarını; ancak İngiltere'de futbolda ırkçılığın bitmediğini itiraf ediyor. Ülkede ırkçı sözlerin hâlâ stadyumlarda yankılandığını belirten Mann, "Şimdiki durum eskisinden daha iyi tabii. İngiliz kanunları, holiganizme ve ırkçı hareketlere artık daha sert yaptırımlar uyguluyor. Şu an en ciddi sıkıntıyı 3. lig ve amatörlerde yaşıyoruz. Çünkü oradaki taraftarların eğitim ve kültür durumu çok daha düşük. Ayrıca tabloid gazetelerin yayın politikası bizim çalışmamızı zorlaştırıyor." diye görüş belirtiyor.
Ada'daki tüm maçlarda gözlemcileri olduğunu ifade eden Mann, "En ufak ayrımcılığı gösteren flama, pankart, marş ya da tezahüratları not ediyoruz. Ve bu takımların taraftarlarını internette teşhir ediyoruz. İngiltere Futbol Federasyonu'na bağlıyız; ancak UEFA'dan da ciddi destek görüyoruz. 1999'dan itibaren bu kampanyamızı Avrupa'ya yaydık. Almanya, İtalya, İspanya ve Fransa'da bizimle çalışan dernekler var. Hedefimiz ırkçılık belasını futboldan uzak tutmak."
Olisadebe’ye muz yağdırdılar
Avrupa'da ırkçılıkta İngiltere'yi son yıllarda gölgede bırakan İspanya'da daha olumsuz görüntülere rastlanıyor. İspanya'da en ırkçı taraftar kitlesine sahip olan Real Zaragoza'nın hemen hemen her maçında maymun sesi çıkarılıyor. R. Zaragoza-Espanyol karşılaşmasında Kamerunlu kaleci Kamene'yi maç boyunca maymun sesi çıkararak taciz eden Zaragozalı top toplayıcılar büyük tepki çekmişti. İngiltere ile İspanya arasında oynanan milli maçta ise İngiliz Ashley Cole'un ayağına ne zaman top gelse İspanya tribünlerinden maymun sesi yükseldi.
Bir dönem Polonya'da forma giyen Nijerya asıllı futbolcu Olisadebe, Lubin deplasmanında maçın tek golünü atınca neye uğradığını şaşırmıştı. Olisadebe'nin yüzüne ırkçı seyirciler tarafından yüzlerce muz atıldı. Ve bu sahne kara bir leke olarak futbol tarihindeki yerini aldı. Bu tür olaylara sadece yakın tarihimizde rastlamıyoruz. Geçmişte, ırkçılık ile ilgili birçok olumsuz gelişme yaşandı. Ve belki de bunlar içerisinde en korkunç olanı 1916'da yaşananlar. 1916'daki G.Amerika Kupası'nda Uruguay, Şili'yi 4-0 yenince, Şili yönetimi çok ilginç bir neden öne sürerek maçın iptalini istedi. Bu inanılmaz itirazın altında şu ifadeler yatıyordu: 'Uruguay maçta iki siyahi futbolcu oynattı. Onlar insan olmadığı için maç iptal edilmeli.'
Avusturya'da Yahudi veya Afrikalı oyunculara 'Zigeunerpark' (Çingene sürüsü) diye bağırılıyor. Polonyalı ya da Yahudi oyuncular ise "Sizi Auschwitz'e sürükleyeceğiz" sloganına maruz kalıyor. Yunanistan'da forma giyen Nijeryalı forvet Rashidi Yekini, ırkçı saldırılardan bıkınca Olympiakos Piraeus takımını bırakıp İspanya'ya gitti. Ama talihsiz Yekini ‘Sporting Gijon' takımının Bask milliyetçisi taraftarlarından da aynı muameleyi gördü. Avusturya'da, Sturm Graz kulübünün Başkanı Hannes Kortnig, takımı Manchester United'a yenilince "Biz Manchester'a karşı kaybettik. Sıradan bir zenci sürüsüne değil." diyebilmişti. Hollanda'da 90'lı yılların efsanevi takımı Ajax'ın dağılmasındaki etkenlerden biri, çoğu Surinam doğumlu Hollanda vatandaşı futbolcuların maruz kaldık-ları ırkçı protestolar olarak gösteriliyor.
İtalya'yı karıştıran adam Di Canio
Lazio'nun 37 yaşındaki kaptanı Paolo di Canio, İtalya'daki en ırkçı futbolcular arasında yer alıyor. Di Canio, geçen sezonki Livorno maçının ardından Lazio taraftarının olduğu bölüme giderek kolunu kaldırıp önce yumrukla sonrada açık avuçla selam vermişti. Daha önce Lazio-Roma maçında da bu hareketi yapan Canio, federasyon tarafından 1 maç oynamama ve 10.000 Euro para cezasına çarptırıldı. Di Canio, tribünlere verdiği faşist selamı için, "Ben sadece kendi halkımı selamladım. Bu hareketim, şiddet, siyaset veya ırkçı bir anlam içermiyor" yorumunu yapmıştı.
Türkiye’nin ırkçılıktaki sicili temiz
Futbolda Irkçılıkla Mücadele Derneği (FARE)'nin İngiliz sekreteri Leon Mann, Türkiye’de ırkçılıkla ilgili bir şikayet almadıklarını söylüyor. Türkiye'nin ırkçılık konusunda karnesi iyi ülkelerden biri olduğunu belirterek, "Avrupa'da sicili en temiz ülke Türkiye. En çok İtalya ve Balkan ülkelerinden şikayet alıyoruz. Ancak verilen cezalar caydırıcı olmuyor." ifadesini kullandı.
Spor yazarı Turgay Renklikurt da, Avrupa'daki ırkçılığın kökeninde sömürgeci zihniyetin yattığını söylüyor. Futbolda yıldızları parlayan Afrikalı futbolculara karşı hazımsızlık oluştuğunu ifade eden Renklikurt; "Irkçılık olaylarının olduğu ülkelere bakıldığında, o ülkelerde sömürgecilik anlayışının olduğu görürüz. Bunlara örnek olarak İngiltere, İspanya, Portekiz’i gösterebiliriz. Dolayısıyla bilinçaltlarında böyle bir motiften doğan kültürleri gereği özellikle Afrikalılara karşı onların başarısını görmezden gelme durumu söz konusu. Bu gelişen olaylar bilinçaltlarında meydana gelen bir rahatsızlık sonucudur. Kısacası bu bir kültür olayıdır." diyor.
İspanya’da ırkçılığın cezası 600 Euro
Dünyanın en pahalı ligi olan İspanya La Liga'yı tehdit eden ırkçılığa karşı şu ana kadar sert bir yaptırım uygulanmıyor. İspanya'da forma giyen Afrika kökenli futbolcular birçok maçta tedirgin bir şekilde oynuyorlar. Dünyanın en büyük kulüplerinden Barcelona'da forma giyen Kamerunlu futbolcu Samuel Eto’o da ırkçı taraftarların hışmına uğruyor. Siyahi yıldız Eto’o, tribünlerden sonra saha kenarındaki teknik adamların da hedefi oldu. Atletico Bilbao Teknik Direktörü Javier Clemente, geçen sezon futbolcusu Unai'ye tüküren Eto'o için, "Düne kadar ağaçta oynayanlar şimdi yere inip insanlara tükürüyorlar." ifadesini kullanmıştı. İspanya Futbol Federasyonu, Albacete kulübüne, Aralık 2003'te taraftarların Barcelonalı golcü Samuel Eto’o ya yönelik ırkçı marşları yüzünden 600 Euro ceza vermişti. Geçen sene ocak ayında oynanan Madrid derbisinde, Atletico Madrid taraftarlarının Real Madrid'li Roberto Carlos'a maymun sesi çıkarmasına çok komik bir ceza verildi. İspanya Futbol Federasyonu (RFEF), Brezilyalı futbolcu Carlos'a ırkçı saldıralarda bulunan taraftarlar için A. Madrid kulübüne 600 Euro ceza vermişti.
Önder Balci | Zaman | 29.01.06
